Basit guatr (non-toksik diffüz guatr) hastalığı nedir?
Guatr tiroid bezinin büyümüş olması demektir. Bu büyüme diffüz olduğunda (nodül oluşumu yoksa ve hipertiroidi bulunmuyorsa) ötiroid (non-toksik) diffüz guatr olarak adlandırılır. Bu tablo basit guatr, kolloid ötiroid gibi isimlerle de bilinir. Toplumun %10’undan fazlasında veya 6-12 yaş arası okul çağındaki çocukların %5’inde guatr bulunduğunda endemik guatr olarak adlandırılır.
Basit guatr (non-toksik diffüz guatr) nedenleri
- Non- toksik diffüz guatr hastalığının en sık nedeni iyot eksikliğidir. İyot eksikliği durumunda yeterli iyot hormonu sentezini sağlayabilmek için tiroid bezinde dengeleyici bir büyüme ortaya çıkmaktadır.
- Aşırı iyot alımı da guatr sebebi olabilir.
- Non-toksik diffüz guatr tiroid hormonu yapımındaki kalıtımsal bozukluklara bağlı da olabilir. Tiroid hormonu sentezinin her aşamasında (iyodun taşınması, Tg sentezi, organifikasyon) bozukluklar bulunabilir ve guatr ortaya çıkabilir.
- Guatrojen içerdiği bilinen besinlerin (karalahana, şalgam, süt gibi besinlerin) çok fazla tüketilmesi ve kontamine sular da guatr nedenleri arasında sayılabilir.
Basit guatr (non-toksik diffüz guatr) belirtileri
Basit guatr durumunda hastanın şikayetleri genellikle tiroid bezinin büyüklüğüne bağlıdır. Hastanın kozmetik problemler, yutma güçlüğü, solunum sıkıntısı, ses kısıklığı gibi şikayetleri olabilir. Tiroid bezi elle muayene edildiğinde sertleşmiş olarak hissedilebilir.
Basit guatr (non-toksik diffüz guatr) teşhisi
Fizik muayenede diffüz olarak büyümüş tiroid bezi ele gelir. TSH ve T4 normal sınırlardadır. Bu durumun ayırıcı tanısında anti tiroid peroksidaz (anti TPO) önemlidir. Otoimmün tiroid hastalığı varlığında pozitif bulunabilir.
İyot eksikliğine bağlı endemik guatr T4 düşük, T3 normal veya yüksek ve TSH normal ya da üst sınıra yakın olabilir. Tiroid sintigrafisi çekilmesine gerek olmayabilir. Tiroid bezi ele geliyorsa USG ile değerlendirilmesi gerekir.
Non-toksik diffüz guatr tedavisinde uygulanan yöntemler
- Basit guatr tedavisinde, guatrojen barındırdığı bilinen besinlerin, içeceklerin ve ilaçların kesilmesi veya tüketimine sınırlama getirilmesi önerilmektedir.
- İyot eksikliğine bağlı diffüz guatr profilaksisinde (önleyici tedavide) iyotun önemi zaten bilinmektedir.
- Levotiroksin supresyon tedavisi verilebilir.
- Büyük substernal trakea/özofagus basısı yapan non-toksik guatr olduğunda cerrahi uygulanması gerekebilir.
- Cerrahi gerektiren ve operasyon yapılamayan hastalarda tiroid bezini küçültmek için radyoaktif iyot (RAI) tedavisi uygulanabilir.
Benzer sağlık yazıları
- Tiroid kanseri nedenleri ve tedavisi
- Levotiron nedir ve ne için kullanılır
- Tiroidit nedenleri ve tedavisi
- Otoiimün hastalıklar
- Hipertiroidi nedir ve neden olur
