Bağırsak düğümlenmesi nedenleri, belirtileri ve tedavisi
Sindirim sisteminin mideden sonra başlayan ve anüse (makata) kadar giden bölümüne ince ve kalın bağırsaklar oluşturmaktadır. Uzun bir tüp şeklinde olan bu bağırsakların herhangi bir yerinde oluşan tıkanmalar ve akışın sağlanamaması bağırsak düğümlenmesi olarak adlandırılır. İnvajinasyon (bağırsak düğümlenmesi) bebek ve çocuklarda rektal kanama ve bağırsak tıkanıklığının önemli nedenlerinden biridir.
Bağırsak düğümlenmesinin en sık görüldüğü yaş grubu 3 aylık bebeklerde ve 2 -6 yaş arası çocuklarda görülür iken, bağırsak düğümlenmesi erişkinlerde ve genellikle 60 yaş üzeri kişilerde de görülür. Olguların büyük kısmında bağırsağın ileum kısmı kolon içine girmiştir. Bağırsak düğümlenmesi erkek çocuklarda kız çocuklarına oranla daha sık görülmektedir.
Bağırsak düğümlenmesi nedenleri
Bağırsak düğümlenmesinin en önemli nedenlerinden biri daha önce geçirilen karın ameliyatları nedeni ile oluşan karın içi yapışıklıkları dır. Diğer nedenler ise karın içi fıtıkları, kasık fıtıkları veya göbek fıtıkları, bağırsak duvarında oluşan tümör ya da tümörler, bağırsak polipleri, bağırsağın kendi etrafında dönmesi, bağırsaklarda bezoarların oluşumu, kabızlık ve ishal, antibiyotik kullanımı, amipli dizanteri, bakteriyel dizanteri, tifo hastalığı, yaşlılarda büyük abdestin tuvalete çıkılmaması nedeni ile sertleşmesi ya da daha çok yaşlılarda görülen nörolojik sebeplerden dolayı bağırsağın zamanla genişlemesi ve çalışmaması nedeni ile de bağırsak düğümlenmesi görülebilir.
Ayrıca idiyopatik invajinasyonda belli bir etken yoktur. İdiyopatik denilen tip invajinasyonlara (bağırsak düğümlenmesine) neden olan faktörler arasında Peyer plağı hipertrofisi, mezenther lenfadenopati ve rotavirus gastroenteriti yer aldığı üzerinde durulmaktadır. Bağırsak düğümlenmesine bazen beslenme şekli de neden olabilir. Bağırsak düğümlenmesi şikayeti olan kişilere genellikle lifli beslenme önerilir. Fakat lifli besinlerin alımı çok fazla arttırıldığında da bağırsak düğümlenmesi oluşabilir. Bu nedenle bol sıvı alımı gereklidir.
Bağırsak düğümlenmesi belirtileri
Bağırsak düğümlenmesinin klasik ana belirti ve bulguları kusma, karın ağrısı, rektal kanama, sürekli uyku hali ve elle yapılan muayene sırasında karında kitle hissedilmesi, karında şişkinlik, gaita çıkaramama gibi belirtilerdir. Kusmaya bağlı su kaybı, karında gerginlik, kabızlık ve olguların 2/3’ünde sağ üst kadranda (karın bölgesinde) transvers kolon trasesine uyan kısımda elle yapılan muayene sırasında sucuk biçiminde bir kitlenin ele gelmesi, rektumun parmak ile muayenesi sırasında sümüksü ve kanlı salgı gelebilir. Her 10 bebekten birinde bağırsak düğümlenmesi bulguları ortaya çıkmadan önce ishal gelişebilir. Erişkinlerde bağırsak düğümlenmesi nadir görülen ve tanısı zor konulan bir hastalıktır.
Bağırsak düğümlenmesi teşhisi
İnvajinasyon (bağırsak düğümlenmesi) teşhisinde çocuk cerrahisi, gastroentroloji yada genel cerrahi uzmanının yapacağı fizik muayenede hastanın veya bebeğin ailesinin anlatacağı şikayetler ve iyi bir fizik muayene bulguları tanıda oldukça yardımcıdır. Fakat kolik (kısa sürede ve şiddetli ortaya çıkan) ağrı, kusma, jölemsi dışkılamadan oluşan üçlü, hastaların % 21’inde görülen bulgulardır. Erken dönemde doğrudan çekilen grafiler normal görünümde olabilir.
Hastalık ilerledikçe sağ üst kadranda yumuşak dokuda yuvarlak kitle bulgusu görülebilir. Ayakta çekilen direkt karın grafilerinde ince bağırsakta gerginlik ve hava – sıvı seviyeleri bağırsak sisteminde tıkanıklık olduğunu gösterir. Gereken durumlarda ultrasonografik tetkik yapılır ve ultrasonografi tetkikinde iç içe geçmiş bağırsakların verdiği yalancı böbrek görünümü tanıyı destekler. Baryumlu bağırsak (kolon) grafileri tanı ve tedavide yardımcıdır.
Bağırsak düğümlenmesi (invajinasyon) tedavisi
Bağırsak düğümlenmesi tedavisi
Bağırsak düğümlenmesi tablolarında sebebe yönelik tedavi uygulanır. Bazı durumların en hafif şeklinde yaşlı ya da yatalak hastalarda fekalom denilen büyük abdestin kalın bağırsağın son kısmını tıkaması söz konusudur ve bu durumda lavman tedavisi ya da hastaya anestezi yaparak makatın son kısmında bulunan bu tıkanma boşaltılarak tedavi uygulanır. Eğer bağırsak düğümlenmesi karın içi yapışıklığa ya da karın içi fıtığa ait ise cerrahi olarak yapışıklık düzeltilir ya da tıkanan bölge açılır.
Bazı durumlarda tıkanan bağırsak bölgesi kesilerek çıkartılır ve bağırsağın uçları birbirine eklenerek devamlılık sağlanır. Bazen yaşlılarda ya da kendini anlatamayan bebeklerde kasık fıtıklarının içerisine sıkışan bir bağırsak parçası bağırsak düğümlenmesine yol açabilir ve bağırsak düğümlenmesi sorunu olan her bebekte ve hastada fıtık bölgeleri incelenir ve o fıtığa bağlı cerrahi işlem yapılır.
Tümörlere bağlı bir bağırsak düğümlenmesi gelişmiş ise bu durumda tümörün bulunduğu bölgeye ait kanser ameliyatına gerek duyulur. Bu ameliyatta kanserli bölgenin orada bulunan lenf yolları ile birlikte çıkarılması işlemi yapılır.
Çocuklarda veya bebeklerde bağırsak düğümlenmesi neden olur?
Çocuklarda ve bebeklerde de bağırsak düğümlenmesi ya da tıkanması oluşur. Bunun en sık nedeni bebek bağırsağının birbirinin içerisine girmesinden kaynaklanan bağırsak tıkanıklığı gelişmesidir ki, bunlar invajinasyonlar olarak tanımlanır.
Çocuklarda veya bebeklerde bağırsak düğümlenmesinin diğer bir nedeni ise bebeklerde fark edilmeyen kasık fıtıklarının içerisine bağırsak parçasının sıkışmasıdır ve bu durum halk arasında fıtık boğulması olarak adlandırılır. Bu tip bir bağırsak düğümlenmesi aslında fıtık boğulması değil, fıtık halkasının içerisine giren bir bağırsak bölgesi fıtık halkasının içine girdiği için beslenemeyip ölmesi durumudur.
Bu durum mutlaka acil müdahale gerektiren bir tablodur ve geciktirilir ise bebeğin ya da çocuğun ölümüne neden olabilir. Bebeklerde veya çocuklarda bağırsak düğümlenmesi belirtilerinde bebek, tuvalete çıkamaz ya da çıktığı tuvalet çilek jölesi kıvamında (pembe kanlı) şeklindedir.
Karında şişkinlik, kusma nedeni ile çocuk gıdasız kalır. Çocuklarda bağırsak düğümlenmesi riskini azaltmak için, çocuğu ellerini yıkama alışkanlığını kazandırmak, içme sularının güvenilir olmasına dikkat etmek, açıkta satılan yiyecekleri tüketmemesi için çocuğun bilinçlendirilmesi, çocuğun tırnak yeme alışkanlığı var ise uzman yardımı alınması gibi önlemler alınabilir.
Bağırsak hastalıkları ile ilgili benzer sağlık yazıları
- Süperior mezenterik arter sendromu nedenleri, belirtileri ve tedavisi
- Çocuklarda bağırsak tıkanması nedenleri, belirtileri ve tedavisi
- Rektal prolapsus nedenleri, belirtileri ve tedavisi
- Yuvarlak solucanlar neden olur
- Meckel divertikülü nedenleri, belirtileri ve tedavisi
- Bağırsak dönmesi nedenleri, belirtileri ve tedavisi
- İrritabl bağırsak sendromu nedenleri, belirtileri ve tedavisi
