Bademcik şişmesi veya iltihabı nasıl anlaşılır?
Bademciklergenellikle enfeksiyonlar nedeni ile şişer. Bademcik enfeksiyonu çoğunlukla virüsler nedeni ile meydana gelir. Bu gribal enfeksiyonlar, halk arasında öpücük hastalığı olarak bilinen Ebstein-Barr virüsü ve adenovirüs gibi virüsler nedeni ile bademcik şişmesi görülebilir. Virüs kaynaklı bademcik şişmesine genellikle grip belirtileri de eşlik eder.
Bademcik şişmesi, bazende bakteriyel enfeksiyonlar nedeni ile ve daha dirençli mikroplardan da bademcikler şişebilir. Bademcik şişmesi enfeksiyon kaynaklı olabileceği gibi, enfeksiyonu tetikleyen bazı faktörler de vardır.
Örneğin, soğuk su içmek, çok fazla dondurma yemek, kimyasal yakıcı bir buharın solunması gibi nedenler bademcik şişmesine yol açabilir. Bunun nedeni ise boğazda oluşan bir tahriş nedeni ile ağızda ve boğazda dolaşan bazı bakteriler tahriş olmuş bir bölge gördüklerinde çoğalmaya başlar ve buna bağlı enfeksiyon gelişir. Bu durum bilinen boğaz ağrısının neden olduğu ateş, üşüme, baş ağrısı halsizlik gibi şikayetlere sebep olur.
Bazen enfeksiyonlar haricinde de bademcik büyümesi (şişmesi) ender olarak görülebilir. Lenfoma türleri, bademcik kanseri türleri de bademcik şişmesine neden olur. Fakat bu tip bademcik şişmesi genellikle tek taraflı, ağrısız ve yavaş seyirli olur.
Bademcik şişmesi belirtileri ve teşhisi
Bademcik şişmesini hastalar boğazın yan bölgelerini göstererek tarif ederler. Fakat tarif edilen bölgeler bademciklere bağlı çalışan lenf bezleri bölgesidir. Bademciklerin şiştiği kulak, burun, boğaz uzmanın yapacağı muayene sırasında anlaşılır. Bademcikler her büyüdüğünde şişmiş ve iltihaplı anlamına gelmez ve bunların yanı sıra kızarıklık, beyazımsı görünüm de olması gerekir. Bademcik şişmesi muayene ile tespit edilebilir. Lenf bezi şişlikleri ise farenjit denilen bademciklerin arasındaki bölgenin, diş ve tükürük bezi iltihaplanmasından kaynaklanabilir.
Bademcik iltihabı tedavisi
Bademcik şişmesi viral bir enfeksiyon nedeni ile oluşmuş ise bir hafta kadar sürede genellikle kendiliğinden geçer. Fakat bademcikler bakteri denilen ve tedavi edilmediği taktirde komplikasyonlara sebep olabilen bir nedenden dolayı şişmiş ve hasta tedavi edilmez ise ek sorunlar çıkabilir. Özellikle beta denilen enfeksiyon kalbi, böbrekleri, eklemleri, deriyi tutabilen şiddetli ek enfeksiyonlar gelişmesine yol açabilir.
Bu tip komplikasyonlar genellikle 5- 15 yaş arası çocuklarda daha sık görülür. Var olan bademcik enfeksiyonu tedavi edilmediğinde diğer görülebilen komplikasyonlar ise enfeksiyonun lenf bezlerine sıçraması, kas ve deri arasına girip akciğerlerde veya kalpte çok şiddetli apse oluşmasına neden olabilir. Bu nedenle bademcik şişmesi bakteriyel bir nedenden dolayı şişmiş ise antibiyotik tedavisi gerekir.
Bademcik şişmesi için evde neler yapılabilir?
Bütün enfeksiyonel sorunlarda olduğu gibi dinlenmek, kişinin hem kendisi açısından hemde çocuk ise okulda diğer çocuklara bulaşmaması açısından, çalışan bir yetişkin ise iş yerinde diğer çalışanlara bulaşmaması için en önemli yöntemdir. Hastanın ateşi var ise ateş düşürücü ilaç kullanılabilir. Yeterli beslenmeye özen gösterilmelidir.
Boğazı tahriş edebilecek içeceklerden (gazlı içecekler, ekşi, içecekler, limon, sirke gibi, acı yiyeceklerden) uzak durulması, sigara içilmemesi ve içilen ortamlardan uzak durulması, soğuk veya sıcak yiyecek ve içeceklerden kaçınılmalı ve mümkün olduğunca ılık besin tüketilmeli, bol su içmeye özen göstermek gibi yöntemler faydalı olur. Kış mevsimi ise evde veya yatak odasında nemlendirici kullanmak faydalı olabilir.
Bu dönemde mümkün olduğunca klima ve elektrik sobası kullanmamaya veya kullanılıyor ise o ortamda su kaynatarak ortamı nemlendirmeye dikkat edilebilir. Boğazı yumuşatmak için en uygun içeceklerden biri ıhlamur çayıdır. Demlenen bir su bardağı ada çayının içine 1 çay kaşığı zeytin yağı ekleyerek gargara yapmak faydalı olur.
Özellikle hamilelerde ve ilaç kullanması riskli kişilerde bu tip yöntemler daha uygun olur. Fakat bademcik şişmesi bir hafta içinde geçmez ise mutlaka bir KBB uzmanına veya en yakın aile hekimine baş vurmak gerekir. Çünkü bunun nedeni bakteriyel bir enfeksiyon olabilir ve bu tip enfeksiyonlar tedavi edilmediği sürece tehlikeli olabilir.
Tekrarlayan bademcik şişmesi neden olur?
Bademcik iltihabı tedavisi yapılmış olmasına rağmen, şikayetleri tekrarlayan kişilerde bazı faktörler düşünülmelidir. Bu faktörler arasında, kişinin bağışıklık durumu önemlidir. Hastanın bağışıklık sistemi zayıf ise ağızdan ya da burundan giren mikroplar daha kolay bademciklere yerleşirler ve bağışıklık gücü zayıf olduğu için yerleşen bu mikroplar yok olmaz ve kişinin tekrar tekrar hasta olmasına neden olur.
Tekrarlayan bademcik iltihabına neden olan diğer faktörler ise sigara kullanımı, alkol tüketimi, düzensiz beslenme, düzensiz uyku, boğazı tahriş edebilecek kimyasallar (çamaşır suyu, tuz ruhu, yağ çözücüler, kireç çözücüler gibi) kimyasallar ile temizlik yapılması ve bu işlerde çalışılması nedeni ile boğaz tahriş olur ve bademcik şişmesi tekrarlayabilir.
Tekrarlayan bademcik şişmesinin bir başka nedeni de kişinin bademcikleri şiştiğinde kendi başına ilaçlar ve antibiyotik kullanmasıdır. Bu doğru bir davranış değildir. Çünkü her bademcik iltihabı antibiyotiklerin öldürebileceği bakterilerden kaynaklanmaz. Bademcik iltihabı çoğunlukla virüs kaynaklı olduğu için, kişi boğazı ağrıdığında hemen antibiyotik alır ise asıl mikrobu öldürmek yerine boğazda bulunan faydalı bakterileri de öldürür ve antibiyotik direnci oluşur. Bu nedenle bir sonraki bakteriyel bademcik iltihabında daha şiddetli şikayetler oluşur. Bademcik iltihabının tekrarlama nedenleri genel olarak bu tür nedenlerdir.
Boğaz hastalıkları ile ilgili benzer sağlık yazıları
- Boğaz ağrısı neden olur
- Boğaz kuruluğu neden olur
- Boğaz iltihabı nedenleri ve tedavisi
- Boğaz iltihabı bitkisel tedavisi
- Bademcik ameliyatı neden ve nasıl yapılır
33 Yorum