Piridoksin nedir?
Piridoksin, vücuttaki proteinlerin ve temel bileşiklerin sinir sitemindeki transimitterlerin, eritrositlerin ve prostaglandinlerin yapısında bulunan oldukça önemli bir koenzimdir. Pridoksin (B6 vitamini) suda kolayca çözünür, ışığa ve alkali ortama duyarlıdır. Piridoksin hormonal dengenin sağlanmasında ve immün sistem fonksiyonlarının düzenlenmesinde de önemlidir.
Piridoksinin – B6 vitamininin görevi nedir?
İnsan vücudunda 60’dan fazla enzimin çalışması için B6 vitaminine (pridoksine) ihtiyacı vardır. Piridoksin, hücrelerin çoğalmasında önemli rol oynadığı için sağlıklı bir gebelik ve bağışıklık sisteminin yeterli çalışmasında, müköz membranlar, deri ve kırmızı kan hücreleri için gerekli bir vitamindir. Bu dokular hızlı artış gösterdikleri için normalden daha fazla B6 vitaminine ihtiyaç duymaktadır. B6 vitamini eksikliği, gebeliği ve bu dokuların işlevlerini ciddi şekilde etkilemektedir. B6 vitamini beyindeki kimyasal olaylarda oldukça önemlidir. Çünkü aminoasit yapısında olan nörotransmitterlerin (serotonin, dopamin, melatonin, epinefrin, norepinefrin) yapısındaki katkısı küçümsenemez.
Piridoksin – B6 vitamini hangi besinlerde bulunur?
- Et
- Karaciğer
- Böbrek
- Tahıllar
- Kuru baklagiller
- Çiğ sebzeler
- Bir miktar da süt ve süt ürünleri, bunlar gibi besinler B6 vitamini içermektedir.
Uygun beslenme ile günlük B6 vitamini ihtiyacını karşılamak mümkündür. Çocuklarda günlük piridoksin ihtiyacı yaklaşık 1-2 mg, yetişkinlerde günlük piridoksin ihtiyacı 2 mg iken, hamilelik ve emzirme dönemlerinde piridoksin ihtiyacı artmaktadır.
Piridoksin – B6 vitamini eksikliği neden olur?
Piridoksin (B6 vitamini) eksikliğine nadir rastlanır ancak bazı ilaçlar (oral kontraseptifler, bazı antikonvülzanlar, izoniazid, sikloserin, penisilamin ve hidrokortizon gibi) ile tedavi görenlerde B6 vitamini durumu olumsuz etkilenir. Hemodiyaliz B6 plazma seviyelerini düşürür. Yaşlılarda ve alkoliklerde diğer mikro besin eksiklerinin yanında B6 vitamini eksikliği de görülebilir. Tip 1 diyabet hastalarında, sistemik enfeksiyon varlığında, karaciğer hastalığı olanlarda, romatoid artrit ve HIV ile enfekte olanlarda B6 vitamini eksikliği olabilir.
Piridoksin – B6 vitamini eksikliği belirtileri ve bulguları
B6 vitamini eksikliği olduğunda en önemli bulgu sinir sisteminde ve kan hücrelerinde görülür. Sinir sistemi bozukluğuna bağlı bayılma nöbetleri (konvülsiyon) görülür, deride yaralar oluşur, çocuklarda da dudak kenarları ve dilde yaralar, huzursuzluk, depresyon ve hipokromik anemi denilen kansızlık gibi bulgular ortaya çıkar. Büyüme geriliği, sindirim sistemi bozukluğu, immün sistemin zayıflaması, kaşıntı, uykusuzluk, baş ağrıları, göz çevresinde ağrılar ve böbrekte taş oluşumu da B6 vitamini eksikliğinde görülebilen diğer rahatsızlıklar ve bulgulardır.
Piridoksin – B6 vitamini hangi hastalıklarda kullanılabilir?
Piridoksin (B6 vitamini) eksikliği çok sık görülmemekle birlikte, yapılmış birçok çalışma B6 desteğinin birçok sağlık sorununda faydalı olduğunu göstermiştir.
Pridoksinin (B6 vitamininin) kullanıldığı alanlar:
- Premenstrüel sendrom
- Astım
- Karpal tünel sendromu
- Depresyon
- Sabah bulantıları ve kusma
- Osteoporoz
- Böbrek taşları
- Epilepsi
- Diyabetin komplikasyonlarının önlenmesi
- Bağışıklık sisteminin kuvvetlenmesi, bunlar gibi durumlar için piridoksin (B6 vitamini) takviyesi kullanılabilir.
Piridoksin’in kullanılabilir formları
B6 vitamininin piridoksin hidroklorid ve piridoksal 5 fosfat şeklinde kullanılabilen formları bulunmaktadır. Pridoksal 5 fosfat en aktif formudur. Fakat intestinal hücreler, piridoksal 5 fosfattaki fosfat molekülünün çoğunu emilim gerçekleşmeden önce ayırmaktadır. Bu nedenle, yeterli piridoksin düzeyi ancak geri dönüşümü sağlayan riboflavin ve magnezyum gibi kofaktörlerin varlığında sağlanabilmektedir. Bunun istisnası karaciğer hastalığı olanlarda görülmektedir. Piridoksinin, aktif olabilmesi için piridoksal 5 fosfata dönüşebilmesi karaciğerde gerçekleşir. Bu nedenle siroz gibi karaciğer hastalığı olanlarda piridoksin, pridoksal 5 fosfata dönüşemez. Bunlar göz önünde bulundurulduğunda, karaciğer hastalığı olanlarda piridoksal 5 fosfatın oral yolla verilmesindense intravenöz yolla verilmesinin daha yararlı olduğu görülmektedir.
Piridoksinin tavsiye edilen kullanım şekli nedir?
B6 vitamininin (piridoksinin) doz aralığı 50-100 mg/gündür. Bu doz aralığı güvenilir kabul edilmektedir. 50 mg’dan fazla doz verilmesi gerektiğinde bu doz, gün içine bölünerek 50’şer mg olarak tavsiye edilir. Tek seferde 100 mg doz piridoksin verilmesi ile kanda piridoksal 5 fosfat seviyesi yeterince yükselmemektedir. Buna göre, karaciğer tek seferde 50 mg’dan fazla piridoksini ele alamamaktadır.
Piridoksinin yan etkileri nelerdir?
Uzun vadede yüksek doz piridoksin kullanımı periferal sinirlerin bozukluğu ile ilişkilendirilir. Piridoksin yüksek dozda alındığında toksisiteye neden olur. Günde 200 mg (2 gram)’dan fazla piridoksin dozu ayaklarda sızlama, kas koordinasyonunda bozulma, sinir dokusunda dejenerasyon gibi hasarlara yol açabilmektedir. Ayrıca uzun süreli kullanımda günde 150 mg dozda da toksisite rapor eden bazı çalışmalar vardır. Bunlar göz önünde bulundurulduğunda piridoksin dozunu günde 50 mg ile sınırlama kabul görmektedir.
Piridoksin ile etkileşen bazı ilaçlar ve maddeler nelerdir?
Piridoksin, piridoksal 5 fosfata dönüşebilmesi için riboflavin ve magnezyuma gereksinim duyar. B6 vitamini çinko ve magnezyum ile etkileşmektedir. B6 vitamini desteği yapılması durumunda çinko ve magnezyum konsantrasyonu artar.
İzoniazid, hidralazin, dopamin, penisilamin gibi ilaçlar, alkol, oral kontraseptifler (doğum kontrol ilaçları) ve aşırı protein tüketilmesi B6 vitamininin (piridoksinin) antagonistleridir.
Piridoksin İçeren İlaçlar
Benzer sağlık yazıları
- B vitamini kompleksi içinde bulunan vitaminler
- B12 vitamini nedir ve ne işe yarar
- Benexol nedir ve ne için kullanılır
- Prenestrüel sendrom nedir ve neden olur
- Konvülsiyon nedir ve neden olur
