Apandisit neden olur?Apandisit neden patlar?
Apandisit, kalın bağırsak ile ince bağırsağın birleştiği bölgede kalın bağırsağın dışına doğru bir eldiven parmağı şeklinde çıkan bir oluşumdur. Apandisit tam gelişmemiş küçük bir bağırsak çıkıntısı dır. Apandisitin ilk ağzı kalın bağırsağın başlangıç kısmına açılır. Apandisitin işlevi (fonksiyonu) tam olarak bilinmediği gibi, karın içerisindeki organların bademciği şeklinde tarif edilebilir. Yani buradaki lenfoid dokunun yabancı maddeleri ilk tuttuğu yer olarak kabul edilmektedir.
Karın sağ alt kadranındaki apandisit boyut ve şekil olarak farklılıklar gösterir. Bazen kalın bağırsağın arkasına dönebileceği gibi, bazen göbeğe doğru yönlenebilir ve bazende jinekolojik organlara doğru yönlenebilir. Bu nedenle apandisit belirtileri apandisitin yakın olduğu organ sorunları ile karışabilir. Apandisit acil servise karın ağrısı ile baş vuran hastalarda en sık konulan tanıdır. Apendektomi dünya genelinde en sık uygulanan cerrahi girişimdir. Apandisitten ölüm oranı % 1 iken, tanısı gecikir ise bu oran % 3’e çıkmaktadır. Yaşlılarda apandisitten ölüm oranı % 15’lere kadar çıkabilir.
Apandisit belirtileri
Apandisit tablosu başladığında karında belli belirsiz bir ağrı ile kendini gösterir. Hastaların çoğunda bu durum mide bulantısı, iştahsızlık, bazı hastalarda ishal atakları ve sindirim sistemi bozukluğu şeklinde görülür. Apandisit ağrısı çok şiddetli, kıvrandırıcı olmaz. Fakat başlama sürecinden 5-6 saat geçtikten sonra bu yaygın olan ağrı karnın sağ alt kısmına toplanır ve uyaranlar sonucu artan bir ağrı şeklinde kendini gösterir. Uyaranlar ile artması demek örneğin, öksürme ile, hareket etme sırasında, arabada giderken sallanma nedeni ile ve doktor hastayı muayene ederken hastayı sarsar ve bu şekilde ağrıda artış olur. Apandisit durumunda karındaki yaygın ağrının, karnın sağ alt kadranında toplanma süresi 5-6 saat sürebilir.
Apandisit kimlerde daha çok görülür?
Apandisit aslında her yaşta ve erkelerde, kadınlarda eşit oranda görülür. Fakat önemli olan çocuk ve bebek yaş grubunda ve ileri yaşlarda görülen apandisitlerdir. Çünkü bu yaş gruplarında apandisit genellikle gözden kaçırılır. Bu tür bir durumda apandisit patlar yani delinebilir ve karın içerisinde iltihaba neden olabilir veya karın içi apselerine yol açabilir. Bu gibi durumlarda hastalar yoğun bakımda tedavi görebilirler ya da kaybedilirler.
Apandisit nasıl teşhis edilir?
Kişide ya da bir yakınında apandisit belirtileri var ise en yakın hastaneye baş vurması gereklidir. Apandisit olduğuna dair muayene bulgularının yanı sıra basit bir kan tetkiki ile kanda iltihap belirtilerinin arttığı (lökositoz) olduğu görülebilir. Sonrasında ultrasonografik tetkik ile apandisitin şiştiği, büyüdüğü ya da orada bir delinmenin söz konusu olduğu da anlaşılabilir. Her apandisit vakasında bu tetkikler yetmeyebilir. Çünkü apandisit başka hastalıklar ile de karışabilir. Bu nedenle daha ileri tetkikler (bilgisayarlı tomografi ya da tüm batın MRG’si gibi) görüntüleme yöntemleri kullanılır. Apandisit belirtileri var ise evde ağrı kesici almak doğru değildir. Çünkü ağrı kesici ilaç apandisitin ağrı bulgusunu baskıladığı için apandisit teşhisinde gecikmeye veya delinmesine (patlamasına) yol açarak çok basit bir şekilde yapılabilecek apandisit ameliyatı imkanını kısıtlar.
Apandisit ağrısı ile karışan hastalıklar
Apandisitin ağrısı müphem denilen belli belirsiz ağrı şeklinde tarif edilebilir. Karın içerisinde yaygın bir hassasiyet söz konusudur ve bu hassasiyet hareket etme veya herhangi bir şekilde uyarıldığında artar. Bu nedenle hastalar ve özellikle bebekler oynamak ve kıpırdamak istemez. İdrar yollarına ait ağrılar ya da diğer bağırsak sistemine ait ağrılarda kolik ağrı (çok şiddetli gelen ve birkaç saniye süren ve bir durgunluk dönemi olan) şekilde ağrılardır. Apandisit ağrıları ara vermeden devam eder. Sağ kısımdaki idrar yoluna yakın olan apandisit belirtileri idrar yolu enfeksiyonları ile karışabilir. Apandisit bağırsak tıkanması belirtileri ile karışabilir. Apandisit Akdeniz ateşi hastalığı (FMF) atakları ile de karışabilir. Akdeniz ateşi atakları nedeni ile apandisit ameliyatı olmuş hastalar da vardır.
Apandisit bazende böbrek taşları, içi boş organ delinmesi, karın içi yangı ya da iltihaplanma, boğulmuş kasık fıtığı, yumurtalık kistlerinin çatlaması ya da kanaması, karın içerisinde kalmış testisin dönmesi özellikle çocuklarda, şeker hastalığının ilerlemiş hali, akut romatizmal ateş, hemofili hastalarında karın içi kanamalar, sağ akciğerde zatürre, kabızlık, kawasaki hastalığı, corhn hastalığı, kanamalı üriner sistem hastalıkları ve psikolojik nedenler gibi birçok ağrı ve hastalığın belirtisi ile karışabilir.
Apandisit nasıl tedavi edilir?
Apandisit tedavisi
Apandisit ameliyatı (apendektomi) nedir ve nasıl yapılır?
Apandisit ameliyatı (apendektomi) denilen işlem karın duvarından, karnı keserek yapılan yöntem ile yapılır ya da laparoskopik denilen yöntem ile göbek altından bir ışık kaynağını göndererek karnın içerisinin görüntülenmesi sağlanır ve diğer bölgelerden de iki tane el aleti ile apandisitin çıkartılması yöntemi şeklinde yapılır. Laparoskopik yöntemin avantajı teşhis etmede de kullanıldığı için apandisitin ayırıcı tanısında da etkilidir. Açık ameliyat ile laparoskopik yöntemin arasında ağrı açısından farklıklıklar olduğu hakkında görüşler vardır. Fakat açık ameliyat ile yapılan apandisit ameliyatında da 1-2 sm karın kesisi yapılır ve ağrı çok sorun olmaz. Laparoskopik yöntemin en önemli avantajı teşhiste şüphe olduğunda teşhisi doğrulaması dır.
Apandisit ameliyatı (apendektomi) sonrası
Apandisit ameliyatı bittikten sonra hastalar 5-6 saat içerisinde genel anestezinin etkisinden uyanırlar. Bağırsak seslerinin geriye gelmesi (bağırsak hareketlerinin başlaması) bazen bir gün ya da 36 saat kadar sürebilir. Fakat hastalar normal şartlarda bir gün sonra taburcu edilir ve normal beslenmelerine izin verilir. Bazen ender olarak apendektomi işlemi sonrası ameliyat yerinde, karın tabakaları arasında veya karın içerisinde apse ya da enfeksiyon gelişebilir. Bu enfeksiyonlar hastane koşullarında tedavi edilebilir.Apandisit ameliyatı olmuş hastaların taburcu olduktan 3-5 gün ya da bir hafta sonrası karınlarında ağrı olur ise, ateşleri yükselir ise, halsizlik olur ise mutlaka tekrar hastaneye gitmeleri gerekir. Bazen ishal karın içindeki apsenin ilk belirtisi olabilir.
Bağırsak tıkanması neden olur?Karın ağrısı neden olur?
