Amnezi (hafıza kaybı) nedir?
Amnezi, bilgileri anımsama ve/veya bellekte depolanmış bilgiyi geri çağırma becerisinin kaybıdır. Amnesik durumlar esas olarak, kısa süreli belleği (bilginin yalnızca saniyeler veya dakikalarca saklandığı) değil uzun süreli belleği (bilginin sınırsız süre saklandığı) etkilerdir.
Amnezi (hafıza kaybı) türleri ve belirtileri
Amnezisi olan birçok kişide hastalığın başlamasından bir süre öncesine kadar giden bir bellek kaybı vardır.
Retrogard amnezi nedir? : Retrograd amnezi olarak bilinen bu durum, esas olarak bir anımsama yetmezliğidir. Olguların büyük kısmında bellek kaybı, zaman süresi içinde azalır. Amnezili bazı kişiler hastalığın başlamasından sonraki dönemde yeni bilgileri depolayamazlar.
Antegrad amnezi nedir? : Antegrad amnezi olarak bilinen bu durum amnezinin başlamasından uzun süreli belleğin eski halini aldığı (olursa) zamana kadar sürer. Bu süre içindeki bellek kaybı genellikle kalıcıdır.
İnfatil amnezi nedir? : Kişinin 3 yaşından öncesini hatırlayamamasıdır.
Amnezi (hafıza kaybı) nedenleri
Amnezi beynin bellek fonksiyonu ile ilgili bölgelerinin hasarı veya hastalığı sonucu ortaya çıkar.
- Kafa travmasına bağlı amnezi : Alzheimer hastalığı veya diğer demans formları gibi dejeneratif bozukluklar amneziye neden olur.
- Enfeksiyonlara bağlı amnezi : Ensefalit gibi enfeksiyonlar amneziye neden olabilir.
- Alkole bağlı amnezi : İçki sorunu olanlarda Wernicke-Korsakoff sendromuna yol açan tiamin eksikliği amneziye neden olabilir.
- Beyin hastalıklarına bağlı amnezi : Beyin tümörleri; inmeler ve subaraknoid hemoraji gibi etkenler bulunur.
- Psikolojik hastalıklara bağlı amnezi : Amnezi bazı psikiyatrik hastalık formlarında da (beyinde görünür bir fiziksel hasar olmayan) şekilde de ortaya çıkabilir.
- Yaşlanmaya bağlı amnezi : Bellekte bir miktar bozulma yaşlanmanın sık rastlanan bir bulgusudur.
Amnezi (hafıza kaybı) teşhisi
Hafıza kaybı olan hastanın bir nöroloji uzmanı tarafından muayene edilmesi gerekir. Nörolojik muayenede hafıza kaybının ne zaman başladığı, neye bağlı başladığı gibi durumlar için hastanın öyküsü alınır. Bir enfeksiyon varlığı, beyinsel bir travma varlığı, beyinsel bir tümör varlığı, metabolik bir hastalık varlığı gibi etkenler amnezi teşhisi için nörolojik muayenede araştırılır.
Amnezi (hafıza kaybı) tedavisi
Amnezi (hafıza kaybı) tedavisi farklı yöntemler ile tedavi edilir. Amnezi tedavisinde öncelikle hafıza kaybına neden olan faktör bulunmalıdır. Bazen basit bir neden hafıza kaybına veya unutkanlığa yol açabilir.
Örneğin B 12 vitamini eksikliği, kansızlık, tiroid hastalığı, bir enfeksiyon, geçirilmiş bir kafa travması, beyin zarları arasında kanama, kafa içi basınç artışı (hidrosefali) gibi birçok etken amneziye veya unutkanlığa neden olabileceği için altta yatan nedene yönelik tedaviler uygulanır.
Amnezi (hafıza kaybı) nasıl önlenir?
Hafıza kaybının önlenmesi için öncelikle vücut sağlığının iyi olması gerekir.
Beyin damar fonksiyonlarını bozan bir hastalık (hipertansiyon, yüksek kolestereol, sigara kullanımı, şeker hastalığı, kalp hastalığı gibi hastalıklar) söz konusu ise öncelikle bu durumların tedavisinin yapılması amneziyi önlemek için önemlidir.
Bunların dışında kişinin yaşam kalitesini mümkün olduğunca yüksek tutması gerekir. Düzenli egzersiz, düzenli yürüyüş, düzenli zihinsel aktivite, sürekli yeni bir şeyler öğrenmeye çalışmak, aktif yaşamın devam etmesi, kişi emekli olsa bile bir şeyler ile uğraşması gibi yöntemler amneziyi önlemede faydalıdır.
Hafıza kaybını önlemek için nasıl beslenmek gerekir?
Amneziyi önlemek için öncelikle sağlıklı beslenme ve sağlıklı yaşam tarzı oldukça önemlidir.
- Yine amneziden korunmak için belli hastalıkları olan kişiler (hipertansiyon, diyabet hastalığı, kalp hastalığı, yüksek kolesterol gibi) beslenmesinde tuz kısıtlaması, tatlı kısıtlaması, yağlı beslenme tarzından kaçınması, ağır beslenme tarzından kaçınması gibi yöntemlere dikkat edilmesi gerekir.
- Bazı gıdaların unutkanlığı engellediği konusunda bilgiler vardır fakat bu besinler kesin unutkanlığı engeller diye de bir kaide yoktur.
- Örneğin az miktarda içilen kırmızı şarap, sağlıklı ve kolesterolden fakir beslenme tarzı, tatlılardan mümkün olduğunca kaçınmak, sebze ve meyveyi yeterli tüketmek ve günlük beslenmede sebze ve meyveyi mümkün olduğunca yer vermek, düzenli egzersiz ve düzenli yürüyüş yapmak gibi yöntemler oldukça önemlidir.
Beyin hastalıkları ile ilgili benzer sağlık yazıları
- Beyin tümörleri nedenleri ve belirtileri
- Beyin kanaması nedenleri, belirtileri ve tedavisi
- Berrey anevrizması nedenleri, belirtileri ve tedavisi
- Menenjit nedenleri, belirtileri ve tedavisi
- İntraventriküler ve periventriküler kanama nedenleri ve tedavisi
- Ensefalit nedenleri, belirtileri ve tedavisi
- Beyinde su toplanması (hidrosefali) nedenleri ve tedavisi
