Akne (sivilce), deride kıl foliküllerinin tabanında sebasöz bezlerde (yağ bezleri) iltihap bulunan kronik bir deri hastalığıdır. Akne yapıları, kıl foliküllerinin aşırı sebum (sebasöz bezler tarafından salgılanan yağlı madde) ile tıkanması sonucunda oluşmaktadır. Bakteriler folikül içinde çoğalırlar ve iltihap yaparlar. Ergenlikte, hem erkeklerde hem de kızlarda androjen hormonların düzeylerinde artışlar dahil olmak üzere hormonal değişiklikler sebum üretimini uyarır. Akne gelişiminde genetik yatkınlık da rol oynar.
AKNE TÜRLERİ
- Akne vulgaris,
- Akne Fulminans,
- Akne konglobata,
- Akne tarda,
- Neonatal akne (yenidoğan aknesi),
- İnfantil akne (çocukluk dönemi aknesi),
- Preadolesan akne,
- Mekanik akne,
- Mesleki akne,
- Kozmetik akne.
Diğer akne türleri;
- Deterjan aknesi,
- İlaç aknesi,
- Radyasyon aknesi,
- Mallorka aknesi (akne aestivalis),
- Akne ekskoriye.
Deterjan aknesi: Akne oluşumuna cildi yatkın olan bireyler çoğunlukla doktora gitmeden kendileri duruma müdahale ederler ve bunu önlemek için uygun sabunlar ile yıkarlar. Bu da, deterjan aknesine neden olabilir. Alkali sabunlarla cildin yıkanması sonucu deri kuruluğu artar ve deri mikroflorasında değişikliğe neden olabilir. Deterjan aknesi akali sabunlarla aşırı yıkama sonucu gelişen papül ve püstüllerle karakterizedir.
İlaç aknesi (akne medikamentoza): Akne medikamentozadan sorumlu tutulabilecek pek çok ilaç vardır. İlaç aknesinde genellikle ekstremitelerin distalinde ve gövdede monomorfik görünümlü lezyonlar oluşur. Daha az sıklıkta komedonlar oluşabilir ve çoğunlukla püstüllerden sonra sekonder olarak ortaya çıkar. Hastanın öyküsünde ilaç kullanımı olması, bazen de sistemik ilaç toksisitesini işaret eden belirtilerin ve bulguların varlığı, ilacın bırakılmasıyla lezyonların skar bırakmadan iyileşmesi ayırıcı tanıda yardımcı olabilmektedir. Akneye neden olan ilaçlar aynı zamanda var olan akneyi de alevlendirebilir. Akneye neden olabilecek bazı ilaçlar arasında steroidler, antiepileptikler, antitüberküloz ilaçları, bazı antibiyotikler, bazı antiviraller, bazı vitaminler sayılabilir.
Radyasyon aknesi: Radyoterapi sonrası radyasyon bölgesinde oluşan çoğunlukla açık veya kaplı komedonlarla karakterize nadir bir radyoterapi yan etkisidir. Bu yan etki özellikle yüksek dozlu, derin penetrasyonlu radyoterapi tedavisi gören hastalarda görülmektedir.
Mallorka aknesi (acne aestivalis) veya tropikal akne: Yaz aylarında genellikle akne sorunu olan bireylerin lezyonlarında azalma görülebileceği gibi, bazı hastaların lezyonlarında artış olur veya aknesi olamayan bazı bireylerde güneş ışığına maruziyet ve/veya güneş kremlerinin de etkisiyle yanaklardan boyun, omuz, kollar, sırt ve göğüs bölgelerinde sert, papül ve bazen püstüler lezyonlar gelişebilmektedir. Bu akne tipi özellikle Akdeniz gibi güneş ışığının yoğun olarak görüldüğü bölgelere tatile giden kişilerde görülmektedir. Psoralen ve ultraviole A tedavisi nedeniyle, sıcak ve nemli ortamlarda çalışanlarda da Mallorka aknesi (akne aestivalis) gelişebilir veya var olan akne lezyonları alevlenebilir.
Akne ekskoriye: Anksiyete, obsesif kompulsif bozukluk, depresyon, vücut dismorfik bozukluğu, parazit delüsyonları veya kişilik bozuklukları nedeniyle gelişebilen akne ekskoriye tablosu genellikle ergenlik dönemindeki kızlarda ve genç kadınlarda görülür. Bu durum, hastaların komedonları veya enflamatuvar papülleri sürekli sıkmaları, koparmaları veya delmelerinden dolayı lezyonların üzerinde skar (iz) bırakabilen krutlu erozyon gelişebilmektedir. Tedavide akne tedavisinin yanı sıra psikiyatrik yardım da almaları gerekmektedir.
CİLT HASTALIKLARI İLE İLGİLİ BENZER SAĞLIK YAZILARIMIZ
- Sivilce neden çıkar
- Güneşlenmek cilde zararlı mı
- Cilt beni neden olur
- Cilt lekesi neden olur
- Cilt kanseri neden olur
2 Yorum