Pulmoner emboli nasıl bir hastalıktır?
Akciğer (pulmoner) embolisi, basit bir tanımlama ile akciğer atardamarlarının kan pıhtısı ile tıkanması sonucu meydana çıkan klinik bir tablodur. Akciğer embolisi tutulan damarın tıkanıklığına göre çok ciddi bir seyir gösterebileceği gibi ölüme bile neden olabilir.
Bazende hastanın fark edemeyeceği şekilde hafif seyir gösterebilir. Pulmoner emboli bir kaç saat içerisinde gelişip ani belirtiler verdiğinde (akut), bazı kronik hastalıkları olan kişilerde haftalar aylar içerisinde geliştiğinde (kronik) pulmoner emboli olarak tanımlanır. Pulmoner embolinin nedeni akciğer atardamarlarının veya dallarının tıkanmasıdır. Akciğer embolisi için uzun yıllardır risk oluşturabilecek nedenler tanımlanmıştır.
Pulmoner emboliye neden olan faktörler
Akciğer emboli genellikle altta yatan nedenlere bağlıdır. Akciğer emboli oluşumunda genetik risk faktörleri ve edinsel risk faktörleri söz konusudur. En sık nedeni kişiyi uzun süre hareketsiz kalmaya maruz bırakan ameliyatlar, doğum, inme (felç) geçirme, travmalara bağlı ameliyatlar gibi nedenler akciğerde pıhtı oluşmasına sebep olabilir. Örneğin iyileşme dönemi uzun süren ameliyatlar, doğum sonrası yatak istirahati verilen kadınlar, inme geçiren yatalak hastalar, ağır travmalar nedeni ile uzun süre ayağa kalkamayan ortopedik hastalar omurga kırıkları, kalça kırıkları, bacak kırıkları gibi, yatak istirahatinin zorunlu olduğu kalp yetmezliği hastaları ve genetik olarak pıhtılaşmaya yatkın kişilerde akciğer (pulmoner) emboli daha sık görülür.
Pulmoner emboli nedenleri
Akciğer (pulmoner) emboli belirtileri
Akciğer embolisinin belirtileri hastalığın şiddetine göre değiştiği gibi, en sık görülen belirtiler nefes darlığı, şiddetli ve batıcı şekilde sırt ve göğüs ağrısı, bayılma, öksürük ve öksürük ile birlikte kanlı balgam gelmesi gibi belirtiler görülebilir.
Akciğer (pulmoner) emboli teşhisi
Pulmoner emboli teşhisi
Yapılan çalışmalar, akciğer embolisi geçiren hastaların otopsi çalışmalarından elde edilen bulgulara göre büyük bir çoğunluğunda hastalık belirti vermeden ya da teşhis edilmeden kendiliğinden geçer ya da hasta bunu fark etmez.
Dolayısı ile hafif şiddetli pulmoner embolilerde hastanın şikayetleri olmayabilir. Pulmoner embolinin ayırıcı tanısı önemlidir. Pulmoner emboli nefes darlığına neden olan hastalıklar ile karışabilir. Örneğin kronik bronşit, amfizem, zatürre gibi hastalıklar ile karışabilir.
Bazı test ve görüntüleme yöntemleri ile (elektrokardiyografi, göğüs radyografisi, pulmoner anjiyografi, MR anjiyografi, arter kan gazları, ekokardiyografi, venöz tromboembolizmin gösterilmesi, pulmonary embolizmin gösterilmesi ve bazı kan testleri gibi) tetkikler pulmoner emboliyi diğer hastalıklardan ayırt etmek mümkündür.
Akciğer (pulmoner) emboli tedavisi
Pulmoner emboli tedavisinde iki temel grupta ilaç tedavisi mevcuttur. Bu tedavilerden ilki teşhis konulduktan sonra başlayan kan pıhtılaşmasını önleyen enjeksiyon tedavisidir. Pulmoner emboli tedavisinde ikinci grup ilaç tedavisi tablet şeklinde kullanılan tedavidir.
Tedavi süresi neden olan duruma göre değişebileceği gibi, üç ay ile yaşam boyu sürebilen tedavi süresi mevcuttur. Genetik nedenlerden dolayı pulmoner emboli gelişen hastalarda tedavi ömür boyu sürebilir. Fakat ameliyat veya benzeri nedenlerden gelişen embolide üç ile altı aylık süre içinde tedavi uygulanır. Ayrıca ağır vakaların hastaneye yatırılarak oksijen tedavisi verilmesi gerekebilir.
Akciğer (pulmoner) emboliden korunma
Akciğer embolisi açısından en önemli risk faktörü hareketsiz yaşam denilebilir. Hareketsiz yaşamdan kasıt bilgisayar başında oturup, devamlı spor yapmamak değildir. Örneğin felç geçirmiş ya da ameliyat olmuş bir hastanın yatağa bağımlı kalmasıdır. Eğer kişinin genetik yatkınlığı söz konusu ise bu durumda çok uzun oturmak emboliye sebep olabilir. Spor yapmak tabi ki çok yararlıdır. Hareketsizlik risk faktörü olduğuna göre hareketli yaşam tarzı koruyucu faktör olarak görülür.
Aspirinin, gerek koroner arter hastalıklarında gerek beyin damarlarında pıhtılaşma riski olan hastalarda koruyucu özelliği olabilir. Fakat aspirin hastalığın tedavisinde ya da koruyucu tedavi uygulanması gereken hastalarda aspirin işe yaramaz. Aspirin kullanarak emboliden korunmak mümkün değildir.
Akciğer hastalıkları ile ilgili benzer sağlık yazıları
- Akciğer sönmesi nedenleri ve tedavisi
- Akciğer nodül nedenleri, belirtileri ve tedavisi
- Akciğer ödemi nedenleri, belirtileri ve tedavisi
- Koah hastalığı nedenleri, belirtileri ve tedavisi
- Solunum yetmezliği neden olur
