Agranülositoz veya granülopeni, dolaşımdaki kanda ileri derecede granülosit azalması (granülosit düşüklüğü) ya da tamamen yokluğu ile karakterize, yüksek ateş ve boğazda nekrozlu anjin ile seyir gösteren ve hastaların önemli bir kısmında sepsis ile sonuçlanan bir hastalıktır.
AGRANULOSİTOZ NEDEN OLUR?
Agranülositoz kalıtsal ya da edinsel olabilir. Kalıtsal agranülositoz, genetik bir bozukluktan kaynaklanırken, edinsel agranülositoz enfeksiyonlara, otoimmün bozukluklara, kemik iliği hastalıklarına veya ilaçlara bağlı gelişir.
Kalıtsal agranülositoz (konjenital nötropeni veya Kostman sendromu olarak da adlandırılır), bebekler ve çocuklar arasında daha yaygın iken, edinsel agranülositoz yetişkinlerde daha sık görülür.
Agranülositoz Yapan İlaçlar:
- Ateş düşürücü ve ağrı kesici ilaçlar: Aminofenazon ilaçlar, dipiron, fenilbutazon, metamizol, parasetamol, ibuprofen, mefenamik asit.
- Antiinflamatuar ilaçlar: Meloksikam, diklofenak, mefenamik asit, sülfasalazin.
- Antikonvülzan ilaçlar: Metil-fenil hidantoin, trimetadion, fenobarbital, karbamazepin.
- Antitiroid ilaçlar: Metimazol, propiltiourasil.
- Antihistaminik ilaçlar: Piri Benzamycin, fenergan.
- Antipsikotik ilaçlar: Klozapin, klonazepam, meprobamat, imipramin, amitriptilin.
- Antibiyotik ilaçlar: Kloramfenikol, klaritromisin, klindamisin, siprofloksasin, nitrofurantoin, novobiocin, tetrasiklin, ofloksasin, izoniazid, amoksisilin, penisilin.
- Antiromatizmal ilaçlar: Leflunomid,
- Antikoagülanlar: Fenindion türevleri, dikumarol,
- Hipertansiyon ilaçları: Kandesartan, ramipril, klorotiyazid, furosemid,
- Proton pompa inhibitörleri: Omeprazol, esomeprazol, lansoprazol.
Diğer İlaçlar:
- Altın tuzları,
- Primakin,
- Plazmokin,
- Simetidin,
- Kolşisin,
- Prokainamid,
- Deferipron,
- Grip ve soğuk algınlığına karşı kullanılan ilaçlar (örn. gripal, pedifen, theraflu forte gibi ilaçlar).
AGRANULOSİTOZ BELİRTİLERİ
- Agranülositoz, halsizlik ve çabuk yorulma, baş ağrısı, boğaz ağrısı gibi belirtilerin ardından titreme ve yüksek ateş ile başlar.
- Cilt ve mukozalarda, özellikle ağız ve boğaz mukozalarında bakteriyel enfeksiyon sık görülür.
- Ağız ve farinksde (yutakta) hiperemi, sarı ve gri renkte zarlar, nekroz ve ülserleşmeler de görülür.
- Hastaların dilleri kuru ve paslıdır.
- Lenfadenomegali vardır,
- Yüksek ateş ile seyir gösteren hastalarda deliryum ve koma gelişebilir.
AGRANULOSİTOZ TEŞHİSİ
Ağır agranülositoz ilaç alımından sonra ilk altı ay içinde, çoğunlukla da ilk üç ay içinde ortaya çıkar. Hastaların önemli bir kısmı asemptomatiktir ve bu hastalarda agranülositoz, yakın takip sırasında tespit edilir.
Hastalık, rutin kan testi olarak uygulan tam kan sayımı ile teşhis edilir. Kan tablosunda lökopeni (lökosit düşüklüğü) mevcuttur, buna karşılık eritrosit ve trombosit sayıları normaldir. Sedimantasyon hızında artış olur. Bu hastaların idrarında albuminüri olabilir veya idrar normal olabilir. Hastanın kan, boğaz ve idrar kültürleri de yapılır.
Agranülositoz durumu başka hastalıklar ile (örn. akut lösemi, aplastik anemi, paroksismal noktürnal hemoglobinüri ve ilaca bağlı olmayan diğer nötropeniler gibi) karışabileceğinden, ayırıcı tanıda bu hastalıklar dışlanmalıdır.
AGRANULOSİTOZ TEDAVİSİ
Sebep olan ajanın tespit edilmesi ve kullanımının kesilmesi tedavinin temelini oluşturur. Bir diğer önemli husus da periferik yaymada lökositler görülüne kadar hastada sepsis gelişimini önlemektir.
Tedavide;
- Kültür sonuçlarına göre uygun antibiyotik tedavisi başlanır,
- Hastanın genel bakımı ve ağız hijyeni sağlanır,
- Bu duruma bir otoimmün bozukluk neden olmuşsa kortikosteroid tedavisi verilebilir,
- Diğer tedaviler iyileşmeyi sağlamazsa kemik iliği nakli yapılabilir.
AGRANULOSİTOZ KOMPLİKASYONLARI
Agranülositoz tedavi edilebilen bir durumdur, ancak hastalığın kliniği hastadan hastaya farklılık gösterebilir. 60 yaş üzeri hastalarda sepsis gibi komplikasyon gelişme riski daha yüksektir. Hastalık, böbrek, kalp ve solunum yolu hastalıkları gibi hastalığı olanlarda daha ciddi sonuçlara neden olabilir. Tedavi edilmeyen hastalarda ciddi enfeksiyona ve ölüme yol açabilir.
Benzer Sağlık Yazılarımız
- Boğaz ağrısı neden olur
- Ağızda yara neden olur
- Kandesartan nedir, ne için kullanılır
- Simetidin nedir, ne için kullanılır
- Klozapin nedir, ne için kullanılır
